Metoda ośrodków pracy wyprowadzona w Polsce w latach 20-tych przez prof. Marię Grzegorzewską, wywodzi się z metody ośrodków zainteresowań opracowanych przez belgijskiego lekarza i pedagoga Ovide’a Decroly’ego. U podstaw tej metody i metody ośrodków zainteresowań leżało dość powszechne przekonanie, że podstawowym zadaniem szkoły jest przygotowanie wychowanków do życia w społeczeństwie: przygotowanie do życia przez życie. Oznaczało to nie tylko mocne powiązanie szkoły z życiem, lecz nawet wprowadzenie do niej toczącego się wokół bogatego życia .

Podstawowe założenia metody Decroly’ego to:

• zasada wychowania do życia przez życie
• uznanie zainteresowania dziecka za podstawowy czynnik doboru materiału do nauczania poszczególnych klas
• całościowe ujmowanie materiału nauczania bez rozbijania go na oddzielne przedmioty w czasie opracowywania zjawisk występujących w życiu.

Zmiany w rzeczywistości , postęp wiedzy , nowe potrzeby i możliwości psychofizyczne uczniów wymagały wprowadzenia zmian w metodzie ośrodków zainteresowań. W ten sposób zrodziła się metoda ośrodków pracy, której ogólne założenia pozostają takie same.

Podstawowe założenia metody ośrodków pracy są następujące:

• zapewnienie każdemu dziecku dostępnego mu w jego wieku i we współczesnych warunkach optymalnego wszechstronnego rozwoju psychofizycznego (dać im rzetelną wiedzę o otoczeniu , wychowywać moralnie przede wszystkim na uspołecznieniu i zapewnić im taką sprawność organizmu , by nawet w nieprzewidywalnych warunkach mogły sobie radzić)
• ukształtowanie aktywnej postawy zmierzającej do ciągłego pokonywania trudności zapoznanie dzieci ze współczesnym życiem i otoczeniem oraz z najważniejszymi przemianami jakie zachodziły i zachodzą w przyrodzie technice, kulturze i w samym człowieku
• zintegrowanie oddziaływania pedagogicznego obejmujące nauczanie, wychowanie ukierunkowujące i interwencyjne oddziaływania na występujące u dzieci dodatnie i ujemne odchylenia rozwojowe oraz nauczanie całościowe.

Wprowadzenie metody ośrodków pracy do szkół specjalnych spowodowało, że rozkład materiału nie jest opracowywany według przedmiotów, lecz tematyki występującej w ośrodkach pracy. Dobór tematyki ośrodków pracy czerpie się z otaczającego dziecko środowiska przyrodniczego, zmieniającego się w różnych porach roku oraz środowiska społecznego. Tematyka ośrodków pracy w zależności od stopnia klasy (I-III) ulega rozszerzeniu.

Podstawowym kryterium ostatecznego doboru tematów zawartych w wymienionym przedmiocie są:

• występowanie i spotykanie ich przez dzieci w otaczającym życiu znaczenie tych tematów dla bieżącego życia i prawidłowego postępowania dziecka
• możliwość nauczenia dzieci treści, wiadomości i umiejętności zawartych w tych tematach oraz możliwości kształtowania właściwej postawy dzieci i możliwości skutecznego oddziaływania na ujemne i dodatnie odchylenia rozwojowe. W praktyce – „ośrodek” np. warzywa opracowujemy poprzez dzielenie go na podośrodki, jak: kapusta, buraki, marchew, i opracowujemy dany temat w ciągu 1-2 dni, a w przypadku uzasadnionych rozwojem dzieci przedłużamy okres realizacji.

Organizacja codziennych zajęć w metodzie ośrodków pracy jest następująca:

• zajęcia wstępne
• bezpośrednie spostrzeganie, obserwacja, zbieranie materiału o danym zjawisku
• abstrakcyjne myślenie – przeróbka umysłowa zgromadzonego materiału i kojarzenie go z poprzednio opanowanym materiałem
• zastosowanie nowo zdobytych wiadomości i umiejętności w praktyce
• zajęcia końcowe

Metoda ośrodków pracy odpowiada dążeniom rozwojowym dzieci z trudnościami. Stara się umożliwić dostępny im optymalny rozwój psychofizyczny: dać rzetelna wiedzę o otoczeniu, wychować ich, przygotować do udziału w życiu kulturalnym i w przeobrażeniach zachodzących w otoczeniu.